Słowo „antyoksydanty” lub „przeciwutleniacze” w literaturze zdrowotnej czy dietetycznej powtarza się bardzo często. Lekarze i dietetycy już od dawna mówią o „stresie oksydacyjnym” jako o bardzo ważnym problemie. Jest on przyczyna wielu chorób, często przewlekłych. Co to są antyoksydanty i dlaczego są takie ważne w diecie? Odpowiedź w tym artykule.
Wolne rodniki
Zanim przejdziemy do tematu antyoksydantów, warto wspomnieć, co to są wolne rodniki. To grupa związków chemicznych, posiadających wysoką reaktywność. To przede wszystkim Reaktywne Formy Tlenu i Azotu, takie jak anionorodnik ponadtlenkowy czy nadtlenek wodoru. W organizmie powstają one w trakcie reakcji metabolicznych. Mogą one reagować z substratami reakcji metabolicznych, białkami, nienasyconymi kwasami tłuszczowymi bądź innymi strukturami niezbędnymi dla prawidłowej pracy układów, niszczyć je i powodować, że nie będą mogły odpowiednio funkcjonować. Z tego względu organizm produkuje samodzielnie przeciwutleniacze. Ich istotna rolą jest wyłapywanie wolnych rodników i niedopuszczanie do ich wiązania z ważnymi strukturami organizmu. Jednak nie zawsze to wystarczy.
Specyficznym stanem organizmu jest stres oksydacyjny – występuje wtedy, kiedy wolnych rodników jest bardzo dużo, a siły obronne organizmu przestają wystarczać. Przewlekły stres oksydacyjny może prowadzić do osłabienia wydolności, szybszego starzenia się a nawet rozwoju nowotworów! Na szczęście, możemy sami dostarczać substancje, które neutralizują wolne rodniki i stres oksydacyjny – czyli przeciwutleniacze.
Są to przede wszystkim witaminy: kwas askorbinowy, czyli Witamina C, tokoferol, czyli Witamina E, a także cholekalcyferol, czyli aktywna forma witaminy D! Znajdziesz je przede wszystkim w żywności – warzywach, owocach, fermentowanych produktach mlecznych i olejach roślinnych. Czyli we wszystkich produktach, które powszechnie uważane są za zdrowe i wartościowe. Oprócz witamin, w warzywach obecne są też inne związki, jak antocyjany, należące do flawonoidów, czyli fioletowe barwniki obecne w burakach, karotenoidy, czyli pomarańczowe barwniki obecne m.in. w marchwi czy dyni lub inne, obecne konkretnie w danym warzywie.
Co to są antyoksydanty i dlaczego są takie ważne w diecie?
Antyoksydanty mają mnóstwo prozdrowotnych właściwości – wspierają organizm w działaniu, są przeciwzapalne, chronią komórki przed rozpadem, a cały organizm przed starzeniem się. Dodatkowo wiele związków o działaniu antyoksydacyjnym ma dodatkowe właściwości zdrowotne: regulujące pracę organów, przeciwnowotworowe, przeciwwymiotne i inne.
Do produktów najbardziej znanych ze swoich właściwości antyoksydacyjnych należą te zebrane w skali ORAC, czyli Oxygen Radical Absorbance Capacity – Zdolność pochłaniania reaktywnych form tlenu. Są to goździki, imbir, cynamon, aronia, fasola, jagody, buraki, żurawina czy karczoch. Warto wprowadzić te produkty do diety, by dłużej pozostać zdrowym, młodym i pełnym energii!
